8 października 2025 r. Stadion Legii Warszawa zamienił się w centrum rozmów o tym, jak Fundusze Europejskie przekładają się na codzienne życie mieszkańców. Jubileuszowa, piętnasta edycja Forum Rozwoju Mazowsza – po raz pierwszy w formule ogólnopolskiej – zgromadziła 1842 uczestników stacjonarnie i 1426 online. Swoje projekty i rozwiązania zaprezentowało 56 partnerów i instytucji towarzyszących, łącznie 91 organizacji, które wypełniły przestrzeń stoiskami, całodniowymi warsztatami i prezentacjami. Pokazując, jak wiele dzieje się w regionach dzięki wsparciu funduszy europejskich.
Szczególną rolę odegrali partnerzy strategiczni: Centrum Nauki Kopernik, Koleje Mazowieckie – KM sp. z o.o. oraz Mazowiecki Szpital Bródnowski sp. z o.o. Ich obecność symbolicznie połączyła naukę, transport i zdrowie – trzy filary nowoczesnego regionu.
Patronat honorowy nad Forum objęli: Marszałek Województwa Mazowieckiego Adam Struzik, Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej, Przedstawicielstwo Komisji Europejskiej w Polsce oraz Europejski Komitet Regionów.
Patronat medialny sprawowali: Serwis Samorządowy PAP, Dziennik Warto Wiedzieć, Radio Kampus, #PetroNews, Rembertów Bezpośrednio, iOtwock.info, Tygodnik 7 Dni, Przegląd Regionalny, Goniec, TV Ciechanów, Co Za Dzień, Radio Rekord, Telewizja Dami, Puls Ciechanowa oraz Życie Żyrardowa.
Forum zgromadziło przedstawicieli administracji, nauki, biznesu i organizacji społecznych z całego kraju. Wśród uczestników byli reprezentanci ośmiu województw: dolnośląskiego, kujawsko-pomorskiego, łódzkiego, podlaskiego, podkarpackiego, śląskiego, warmińsko-mazurskiego i wielkopolskiego.
Otwarcie wydarzenia dotyczyło najważniejszych wyzwań i osiągnięć – sile gospodarczej Mazowsza, szybkiemu tempu kontraktowania środków unijnych i potrzebie współpracy między instytucjami. Ton uroczystego rozpoczęcia wyznaczyła idea partnerstwa i odpowiedzialnej transformacji: energetycznej, demograficznej i cyfrowej. Forum ponownie stało się nie tylko miejscem rozmów, ale i wspólnego planowania jak rozwijać regiony w sposób odpowiedzialny i spójny.
Polityka spójności. Między solidarnością a konkurencyjnością
Pierwsza debata horyzontalna „Siła współpracy i europejskiej odpowiedzialności” otwierająca część merytoryczną Forum poprowadził Marcin Wajda, dyrektor Departamentu Rozwoju Regionalnego i Funduszy Europejskich UMWM. W rozmowie udział wzięli: Adam Struzik, Marszałek Województwa Mazowieckiego, Marek Woźniak, Marszałek Województwa Wielkopolskiego, Andrzej Halicki, poseł do Parlamentu Europejskiego, Sari Rautio, przewodnicząca grupy EPL w Europejskim Komitecie Regionów, Marta Mariño Regueiro, Dyrektor Generalna ds. Samozatrudnienia i Gospodarki Społecznej w regionie Galicja (Hiszpania), oraz Denis Ranogajec, Dyrektor Operacyjny Centrum Przedsiębiorczości regionu Krapina–Zagorje (Chorwacja).
Rozmowa dotyczyła przyszłości polityki spójności po 2027 roku. Uczestnicy zwracali uwagę na rosnącą centralizację decyzji i konieczność obrony roli regionów w kształtowaniu programów unijnych. Wskazywali, że skuteczna polityka spójności nie polega wyłącznie na podziale środków, ale na budowaniu zaufania i współpracy między poziomami administracji. Podkreślono, że regiony są najbliżej mieszkańców i najlepiej znają ich potrzeby, a samorządy powinny pozostać kluczowym ogniwem w zarządzaniu funduszami. Wspólnym przesłaniem debaty było to, że spójność i konkurencyjność mogą iść w parze – pod warunkiem, że Europa pozostanie wspólnotą regionów, a nie centralizowanych decyzji.
W debacie pojawiło się wiele głosów, że samorządy najlepiej rozumieją lokalne potrzeby i to one najskuteczniej potrafią reagować na zmiany. Wskazywano na przykłady regionów, które zbudowały swoją przewagę dzięki inwestycjom w ludzi i w lokalne sieci współpracy, a nie wyłącznie w infrastrukturę. Dyskusja pokazała też, że kluczowym elementem sukcesu jest zaufanie – między instytucjami, szczeblami administracji i obywatelami. Uczestnicy zgodzili się, że skuteczna polityka unijna potrzebuje stabilnych zasad, jasnych reguł i języka, który pozwala w prosty sposób opowiadać o tym, jak Fundusze Europejskie zmieniają codzienność.
Smart Region – technologia, która ma służyć ludziom
Druga debata „Smart Region – rozwiązania dla zrównoważonego rozwoju” dotyczyła praktycznych aspektów cyfrowej transformacji Mazowsza. Eksperci rozmawiali o tym, jak technologie mogą wspierać samorządy, przyspieszać procesy i zwiększać przejrzystość działań administracji. Wspólnym punktem wyjścia było przekonanie, że technologia powinna służyć ludziom – usprawniać komunikację, skracać dystans między urzędnikiem a mieszkańcem i zwiększać komfort życia. Panel poprowadził Jakub Tołkaczewski. W debacie wzięli udział: Mariusz Frankowski, wojewoda mazowiecki; Weronika Wesołowska z Polskiego Funduszu Rozwoju; Rafał Rosiński, sekretarz stanu w Ministerstwie Cyfryzacji; prof. dr hab. Hanna Godlewska-Majkowska ze Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie; oraz Adam Piotrowski, prezes firmy Vigo Photonics.
Rozmawiano o tym, jak technologia może wspierać ludzi, a nie ich zastępować. Cyfrowe narzędzia ułatwiają komunikację z urzędami, skracają czas obsługi spraw, a jednocześnie zwiększają przejrzystość działania administracji. Eksperci podkreślali, że cyfrowa transformacja zaczyna się w samorządach – to one testują rozwiązania, które później stają się standardem. Przykłady dotyczyły m.in. elektronicznego obiegu dokumentów, systemów informacji przestrzennej czy otwartych danych, z których korzystają mieszkańcy i przedsiębiorcy.
Ważnym tematem była suwerenność technologiczna – pewność, że infrastruktura cyfrowa opiera się na bezpiecznych i zaufanych rozwiązaniach. To coraz istotniejsze w świecie, w którym dane stały się nowym zasobem strategicznym. Eksperci wskazywali, że cyfrowe bezpieczeństwo nie zależy wyłącznie od technologii, ale też od ludzi – od kompetencji, odpowiedzialności i współpracy między administracją, nauką i biznesem.
Wspólnym wnioskiem było to, że smart region to nie region nasycony technologią, lecz taki, w którym technologie pomagają w codziennych sprawach – od planowania przestrzennego po zdrowie publiczne. Jak zauważyła prof. Godlewska-Majkowska, nowoczesność nie polega na tempie wdrażania zmian, ale na ich jakości i zrozumieniu celu.
Wspólna droga – tradycja i technologia
Debata „Nie ma przyszłości bez tradycji. Rzemiosło w erze przemysłu 5.0” połączyła doświadczenie i innowację, pokazując, że w epoce automatyzacji i sztucznej inteligencji to właśnie człowiek – z jego wiedzą i umiejętnościami – pozostaje najważniejszym elementem procesu tworzenia. Rozmowę moderował Piotr Wiatrowski, główny specjalista w Departamencie Innowacyjności i Komunikacji Urzędu Patentowego RP.
W debacie wzięli udział: Magdalena Targońska, zastępca dyrektora Departamentu Organizacji ds. Zakupów Wspólnych Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego w Warszawie; dr Ilona Iłowiecka-Tańska, dyrektor innowacji Centrum Nauki Kopernik; prof. Jan Klimek, prezes Związku Rzemiosła Polskiego; Mirosław Dziedzicki, dyrektor Zespołu Szkół Drzewnych i Leśnych im. Jana Kochanowskiego w Garbatce-Letnisku oraz dr Andrzej Stępnikowski, kierownik Grupy Badawczej ds. Innowacyjności i Przedsiębiorczości w Sieci Badawczej Łukasiewicz – Instytucie Technologii Eksploatacji.
Eksperci zwracali uwagę, że współczesne rzemiosło coraz częściej łączy tradycję z nowymi technologiami, a jego siłą pozostaje indywidualny charakter pracy i wysoka jakość. Rozmawiano o przyszłości zawodów rzemieślniczych, które mogą stać się jednym z filarów zrównoważonej gospodarki. Wskazywano, że w świecie opartym na automatyzacji szczególnie cenne stają się umiejętności praktyczne i kreatywne – te, których nie da się w pełni zastąpić maszyną.
Podkreślano również znaczenie edukacji i kształcenia zawodowego. Eksperci mówili o potrzebie odbudowy prestiżu szkół branżowych i rozwoju programów praktyk we współpracy z lokalnymi przedsiębiorstwami. Rzemiosło – zgodnie z duchem przemysłu 5.0 – ma łączyć głowę, ręce i algorytm. To kierunek, w którym technologia wspiera człowieka, ale nigdy nie odbiera mu znaczenia.
Medycyna przyszłości – pacjent 2.0
Panel „Medycyna przyszłości: czy wszyscy będziemy pacjentami 2.0?” poświęcony był temu, jak technologia zmienia współczesną ochronę zdrowia – od diagnostyki po relację lekarz–pacjent. Dyskusję moderował prof. dr hab. n. med. i n. o zdr. Marcin Sobczak, prorektor ds. nauki i transferu technologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. W debacie uczestniczyli: prof. dr hab. n. med. Mirosław Ząbek, kierownik Interwencyjnego Centrum Neuroterapii w Mazowieckim Szpitalu Bródnowskim; dr inż. Ewa Janczar, członkini zarządu ds. cyfryzacji Mazowieckiego Szpitala Bródnowskiego; dr n. o zdr. inż. Łukasz Bruski, prezes Centrum Słuchu i Mowy; prof. dr hab. n. med. Maciej Słodki, rektor Akademii Mazowieckiej w Płocku; dr n. chem. Sebastian Grzyb, rektor Wyższej Szkoły Inżynierii i Zdrowia w Warszawie; oraz Jakub Adamski z Biura Rzecznika Praw Pacjenta.
Eksperci rozmawiali o tym, jak nowe technologie zmieniają sposób leczenia, organizację pracy w szpitalach i oczekiwania pacjentów. Coraz więcej procesów medycznych wspierają narzędzia cyfrowe – od sztucznej inteligencji pomagającej w diagnozach, przez robotykę i telemedycynę, po aplikacje mobilne przypominające o lekach czy monitorujące wyniki terapii. Jednocześnie podkreślano, że w centrum systemu zawsze musi pozostać człowiek. Jak zauważył prof. Ząbek, „sztuczna inteligencja nie spojrzy pacjentowi w oczy”, a technologia – choć niezwykle pomocna – nie zastąpi empatii i rozmowy.
Dr Janczar zwracała uwagę na rosnącą świadomość pacjentów i ich aktywny udział w procesie leczenia. Współczesny pacjent nie tylko odbiera informacje, ale też współtworzy decyzje medyczne, korzystając z danych, aplikacji i systemów monitorujących zdrowie. Z kolei prof. Słodki i dr Grzyb podkreślali, że uczelnie coraz częściej dostosowują programy nauczania do tych zmian – przyszli lekarze i specjaliści ochrony zdrowia muszą rozumieć dane, znać narzędzia cyfrowe i potrafić współpracować z technologią.
W rozmowie pojawił się też temat bezpieczeństwa danych medycznych i etyki w wykorzystaniu AI w medycynie. Eksperci zgodzili się, że szybki postęp technologiczny musi iść w parze z odpowiedzialnością i ochroną prywatności pacjentów.
Debata pokazała, że medycyna przyszłości to nie tylko rozwój technologii, ale przede wszystkim nowa jakość relacji między człowiekiem a systemem opieki zdrowotnej. To połączenie nauki, technologii i wrażliwości – dopiero wtedy staje się naprawdę skuteczna.
Fałszywa rzeczywistość – AI, cyberbezpieczeństwo i granice zaufania
Ostatnia debata Forum miała w sobie naukowy spór i refleksję nad codziennością. Dyskusję poprowadził Grzegorz Sobótka, prezes SPartners sp. z o.o., a w gronie ekspertów znaleźli się: dr Karolina Małagocka z Akademii Leona Koźmińskiego, Jerzy Piotr Walczak z firmy SoftCream, dr hab. Jan Kozak z Sieci Badawczej Łukasiewicz – Instytutu Technik Innowacyjnych EMAG oraz Maciej Skorko z Centrum Nauki Kopernik.
Punktem wyjścia debaty „Fałszywa rzeczywistość: AI i cyberbezpieczeństwo – gdzie leżą granice zaufania?” było pytanie: czym właściwie jest sztuczna inteligencja – i czy naprawdę ją rozumiemy. Eksperci podkreślali, że AI nie jest „myślącą istotą”, ale systemem uczącym się na podstawie danych. Mimo to ludzie często przypisują jej cechy człowieka – oczekując, że „zrozumie” emocje czy podejmie decyzję moralną.
W kolejnych częściach rozmowy pojawiły się przykłady sytuacji, w których sztuczna inteligencja staje się nie tyle narzędziem, co partnerem – choć pozornym. Rozmawiano o chatbotach, które potrafią imitować empatię, i o deepfake’ach, które potrafią oszukać nawet osoby bliskie. „Fałszywa rzeczywistość” przestała być metaforą – stała się realnym zagrożeniem dla relacji społecznych, polityki i rynku pracy.
Eksperci zgodzili się, że kluczem do bezpieczeństwa jest edukacja i świadomość użytkowników. Zaufanie – jak podkreślano – jest dziś walutą świata cyfrowego. Nie można go wymusić algorytmem ani zabezpieczyć hasłem. Dlatego równie ważne jak nowe technologie są regulacje prawne i krytyczne myślenie.
Dyskusja zakończyła się zgodnym wnioskiem: nie uciekniemy od sztucznej inteligencji, ale możemy nauczyć się z nią żyć mądrze i bez lęku. AI może być narzędziem postępu, jeśli towarzyszy jej odpowiedzialność – i człowiek, który wciąż potrafi odróżnić prawdę od iluzji.
Warsztaty – praktyka Funduszy Europejskich
Równolegle do debat przez cały dzień trwały warsztaty, które pokazały praktyczną stronę Funduszy Europejskich. W trzech salach Stadionu Legii odbywały się spotkania, szkolenia i prezentacje prowadzone przez ekspertów, organizacje społeczne i instytucje publiczne.
Uczestnicy mogli wziąć udział w spotkaniu interesariuszy projektu LANDSHIFT realizowanego w ramach programu Horyzont Europa, warsztatach Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji o programach eTwinning i EPALE, a także w zajęciach Urzędu Patentowego RP o oznaczeniach geograficznych produktów rzemieślniczych i przemysłowych. Agencja Rozwoju Mazowsza zaprosiła do rozmowy o zielonych zamówieniach publicznych, a Fundacja Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych o tworzeniu innowacji społecznych.
Zespół Future Collars pokazał, jak wykorzystać sztuczną inteligencję w codziennej pracy, a Fundacja Najpierw Mieszkanie rozmawiała o prawie do mieszkania i polityce społecznej. Fundacja Fundusz Współpracy poprowadziła warsztaty o dronach i współpracy polsko-ukraińskiej w ochronie infrastruktury krytycznej oraz spotkanie o usługach społecznych na Mazowszu.
Przez cały dzień działało też Światowe Centrum Słuchu – Instytut Fizjologii i Patologii Słuchu, oferując badania słuchu i konsultacje profilaktyczne.
Warsztaty pokazały Forum od praktycznej strony – jako przestrzeń wymiany wiedzy i doświadczeń między tymi, którzy tworzą projekty, i tymi, którzy z nich korzystają.
Ważnym elementem programu była również gra terenowa „Tropy Europy”, która wniosła do Forum ducha rywalizacji i dobrej zabawy. Uczestnicy odwiedzali specjalnie oznaczone punkty z zadaniami, sprawdzali swoją wiedzę o Unii Europejskiej, funduszach, kulinariach i regionach, a za poprawne odpowiedzi zbierali pieczątki na karcie gry. Do zabawy dołączyło prawie 120 osób, a losowanie wyłoniło 30 zwycięzców, którzy odebrali atrakcyjne nagrody rzeczowe. Gra połączyła edukację z rozrywką i pokazała, że o Funduszach Europejskich można mówić w ciekawy, angażujący sposób.
Wspólna przyszłość – technologia, zaufanie, człowiek
15. Forum Rozwoju Mazowsza udowodniło, że przyszłość nie jest odległą wizją – dzieje się tu i teraz, w laboratoriach, warsztatach, szpitalach i urzędach. W każdej z debat, niezależnie od tematu, powracał ten sam wniosek: rozwój technologiczny ma sens tylko wtedy, gdy służy ludziom. Fundusze Europejskie, zamiast być pojęciem abstrakcyjnym, zostały pokazane jako konkretne narzędzie zmiany – w szpitalach, szkołach, pracowniach i biurach.
Mazowsze, jako Europejski Region Przedsiębiorczości 2025, potwierdziło, że rozwój oparty na współpracy i odpowiedzialności przynosi trwałe efekty. W świecie pełnym technologii to wciąż człowiek pozostaje najważniejszym elementem rozwoju.
